| Author |
 Topic  |
|
|
dosada
Advanced Member
Croatia
9033 Posts
Member since 13/05/2009 |
 Posted - 29/01/2013 : 17:04:57
|
evo ako još koga zanimaju osnovni "zakoni" montaže. Tekst je dugačak ali govori o svemu bitnom kad je montaža filmova u ptanju. Ovo postavljam samo da vidite čime se također mi neki zamaramo kad gledamo film i prosuđujemo njegovu kvalitetu. I nemoj te se onda ljuti kad u raspravi spomenemo da vas to ne zanima i da o tme nemate pojma (ili jako malo znate)!
...uživajte u čutanju 
DEFINICIJA I RAZVOJ MONTAŽE
Montaža je odabiranje pojedinih odlomaka i dijelova i sastavljanje u jednu skladnu umjetnicku cjelinu prema odredenom planu.
Montaža je metod stvaranja osmišljene cjeline iz odvojenih parcadi filma pomocu njihovog poredjenja – Kulješov (ruski redatelj)
Montaža je stvaranje novog znacenja
Da bi montažno poredenje kadrova djelovalo kineticki mora se uzeti u obzir:
promjena velicine planova
likovna/graficka kompozicija slike
rakurs i ugao snimanja
kretanje unutar kadra u više smjerova
kretanje kamere
razlicite brzine snimanaj/projekcije s ciljem stvaranja usporenog/ubrzanog kretanja na ekranu
Ruski redatelj Ejzenštejn tvorac je klasicnih djela montažne škole.
Ejzenštejn je reako da je montaža glavno sredstvo pomocu koga je film uspio postici tako visok stepen sugestivnosti.
POCECI MONTAŽE
U periodu pojave i razvoja filma kada tehnicki nije bilo moguce vršiti montažu snimljenog materijala, redatelji su nastojali biti racionalni i vodili su racuna o vremenu i trajanju dogadaja kako bi film izražavo logicku cjelinu.
Pri prvim projekcijama filmova ( braca Limijer) u pauzama filmova ( 1 film je trajao prosjecno 45 sek a pauza 2 minute dok se drugi film ne bi pripemio za projekciju) projicirani su dijapozitivi - obojeni crteži na staklu ili su voditelji govorili komentare, muzicari svirali itd.
Prve montaže radene su tako da su filmovi zasebne cjeline jdnostavno lijepljeni jedni za drugi – rolne su spajane crnim komadom trake u dužini od 1 do 2 sec ( 15 – 30 slicica)
Braca Limijer su napravili i prvu dramataruršku montaznu cjelinu 1896. jednostavnim spajanjem cetiri zasebne cjeline u jednu pricu
Montaža u smislu kakvom je danas tretiramo nije postojala do 1900. godine i pojavila se prvo u filmskim aktuelnostima.
U igranom filmu povezivanje nradnje montažom prvi put je zabilježeno u filmu Držte lopova 1901. godine ( redatelj Vilijamson)
Film Požar istog autora teoreticari smatraju kamenom temeljcem filmske montaže
Prvi film s podjelom jedne scene na više kadrova u istoriji filma smatra se film Bakino uvelicavajuce stako redatelja Smita.
Analiza i selekcija vrlo brzo su prihvaceni kao osnovni principi montaze.
FI EFEKAT
Rez je specificno mjesto na kome se jedan kadar nastavlja drugim
Fi efekat je iluzija kretanja, to je skrivena dinamika slike dobijena montažom na taj nacin što se jedan oblik u kadru rezom direktno nastavlja istim ili drugim oblikom u istom ili drugom dijelu površine kadra.
Fi efekt je dinamicki izraz koji nastaje prilikom spajanja dva kadra staticnog ili dinamicnog sadržaja snimljenih staticnom ili pokretnom kamerom u kojima postoji razlicitost linearne i tonalne kompoticije.
Ima veoma važnu ulogu u stvaranju dinamickih montažnih veza medu kadrovima kao i kod višestrukog ponavljanja kadrova male dužine.
Prema iluziji kretanja može biti u obliku skoka, fi udara, fi transformacije i fi rotacije.
Fi skok nastaje kada se isti statican ili dinamican sadržaj ili graficki oblik u susjednim kadrovima nalazi u razlicitim dijelovima kompozicije slike – po horizontali, vertikali ili dijagonali
Fi približavanje i udalajavnje ili fi skok po osi je utisak kretanja gdje su staticni i dinamicni sadržaji snimljeni u istim dijelovima površine kadra ali u razlicitim planovima po dubini polja slike ( napr. u srednjem i krupnom planu) ( ovaj se efekt može postici i normalnim postupkom kadriranja približavanjem ili udaljavanjem po osi objektiva kamere)
Fi udar je vrst utiska kretanja u montažnom rezu izmedu susjednih staticnih i dinamicnih kadrova u kojima su razliciti sadržaji kadrirani u razlicitim dijelovima slike, u slicnim ili istim planovima. Ovaj se efekt najcešce koristi jer je redovan pratilac kadriranja dijaloških scena koje su snimljene sa komplementarnim uglovimaa snimanaja. Stvara utisak zanimljivog, dinamickog izlaganja sadržaja.
Fi transformacija nastaje montažom reza susjednih kadrova razlicitih sadržaja kadrirani u istim dijelovima slike u slicnim planovima.
Fi rotacija nastaje kada se u susjednim kadrovima isti statican ili dinamican oblik snimi tako da zadržava predhodni dio proxstora u kompoziciji slike pri cemu u slijedecem kadru imadrugaciju prostornu usmjerenost pa izgleda okrenuto ulijevo, udesno, nadole, nagore.Ovaj se nacin rijetko koristi
BIPOLARNA ORGANIZACIJA PROSTORA
Spareni sadržaji u percepciji posmatraca formiraju bipolarnu organizaciju prostora.
Na filmu i tv ovo je jedno od najcešce korištenih pravila gramatike pokretnih slika. Kadar u kome neko nešto netremice posmatra, nišani, pokazuje , sugeriše slijedeci kadar objekta koji se posmatra, nišani ili pokazuje. To je informacija dinamickog par gdje je posmatrac jedan pol a ono što gledalac doživljava kao posmatrano drugi pol. To je dodatno izraženo kada osoba u prvom kadru ima pogled usmjeren van kadra – kada covjek gleda nadole onda je slijedeci kadar snimljen odozgo i obratno, ili lijevo i desno.
Efekt bipolarne organizacije prostora sastoji se u tome da se prvi i drugi kadar u gledaocevoj svijesti spajaju.
PRAVAC POGLEDA
Pravac pogleda je zamišljena prava linija koja produžava pogled covjeka ili ivotinje van ivice kadra, posebno na kraju kadra.
Ako u istom kadru dva aktera iste visine gledaju jedan u drugog njihovi pravci pogleda bice horizontalni i suprotni
Pravci pogleda koji se u pojedinacnim kadrovima koji se medusobno povezuju nazivaju se odgovarajuci pogledi, uvijek su suprotni cime se stvara osjecaj medjusobnog posmatranja aktera.
Ako akteri gledaju u istom pravcu u oba kadra onda na ekranu izgleda kao da gledaju u istom pravcu prema nekom trecem objektu.
Bipolarna organizacija prostora upravo pomocu pravaca pogleda gradi logian, specificno ekranski, dijageneticki prostor, njegovu velicinu, osjecaj lijevo, desno, gor, dole
Daljim kadriranjem ka stvaranju cjeline stvara se trijada
Trijada je minijaturna scena koja se sastoji iz tri kadra i važna je u sklapanju narativnih scena.
Napr.
1 kadar – neko nešto posmatra
2 kadar – vidimo šta se posmatra
3 kadar – vidimo kako na to reaguje
Stvara se jedinstvo prostora i vremena mada svaki od kadrova mogu biti snimljeni na razlicitim mjestima i u razlicitom vremenu.
MONTAŽNI PROSTOR
U realnosti prostor se odreduje širinom, visinom i dubinom.
U filmu to nije moguce pa se dubina samo sugeriše : perspektivom, graficko-tonalnim kompozicijama sa više planova, pokretima u kadru i pokretima kamere.
Proces vizuelnog opažanja karakteriše se prividom.
Realan prostor da bi bio vidljiv mora biti ispunjen i neovisan je o stajne tacke posmatraca. Pomocu prostora ljudi se orijentišu.
Filmski prostor je ispunjen fragmentima prostora koji stvaraju iluziju realnog prostora.
Filmske slike su staticne i cesto nisu ni oštre, ali smjenjivanjem slika brzinom od 24-25 slicica u sekundi dobija se oštra slika u pokretu.
U narativnoj strukturi radnja i pokreti nastavljaju se iz kadra u kadar. Poslije svakog skoka u prostoru i vremnu treba usporiti ritam, ubaciti jedan ili više informativnih kadrova da bi gledalac shvatio gdje je radnja prenesena, ko u njoj ucestvuje i šta radi.
Montažni prostor je rezultat stvaralackog procesa montaže. Pri ovom procesu grada filmskog ili tv djela koji se sastoje od dijelova koji imaju svoj prostor i vrijeme, metodom komponovanja (sinteze) stvara novi prostor i vrijeme.
PROSTORNA IGRA
Filmu i televiziji svojstven je nacin izradavanja koji se sastoji u cestoj promjeni velicine planova – od krupnog ka opšetm i obratni u takozvanoj prostornoj igri.
Što je veca promjena velicine prostora u susjednim kadrovima jaca je reakcija posmatraca odnosno vizualno zadovoljstvo geldaoca.
Stoga se u montaži teži izrazitijim prelazima kadrova.
MONTAŽNO VRIJEME
U percepciji vremena preovladujucu ulogu ima culno opažanje.
U montiranom prilogu ne psotoji vrijeme vec dogadjaji koji se smjenjuju. Montažom možemo pratiti dogadaje koji su se, s aspekta relanog vremena, dogodili u razlicitim vremenskim intervalima.
Svaki kadar ima svoje vrijeme ali spojeni oni mogu docarati istovremenost.
S druge strane, jedan te isti kadar možemo produžiti ubacivanjem medukadrova.
Realno vrijeme se najjednostavnije produžava kadriranjem radnje u dva kadra, približavanjem ili udaljavanjem po osi objektiva ili položaja kamere pod pravim uglom.
Produžavanje trajanja vremena (rastezanje vremena) postiže se kat-evej (cut-away) kadrovima sa reakcijam posmatraca kao pasivnih ucesnika i svjedoka radnje. ( napr. kod snimka dijela utakmice – pogodak – mogice je trajanje dogadja od 10 sec produiti na 10 min – rekacija publike, ponavljanje pogotka, pogodak iz razlicitih uglova itd)
Skracivanje radnje postiže se napr kod neke utrke snimkom pocetka, nekoliko detalja toka utrke, i kraj. Ostatak ce biti popunjen snimkama publike, sudaca, trenera itd i dace utisak da je utrka snimljena kompletna
UGLOVI SNIMANJA
Za filmski i tv zanat iznimno je bitno poznavati principe uglova snimanja i njihovog slaganja jer svaki kadar mora biti prirodan i nužan nastavak predhodnog.
Cjelinu predstavlja zbir susjednih kadrova koji stvaraju svoje vrijeme i prostor.
Ugao snimanja je položaj kamere koji se ne odreduje nezavisno za za jedan kadar vec uvijek u odnosu na polodaj kamere (ugao) predhodnog i slijedeceg kadra.
Proces kojim se jedna cjelina ublicava naziva se kadriranje
Ako se pri montaži prvo pokaže prostor a zatim raspoloženje covjeka takav nacin kadriranja nazivamo približavanje.
Udaljavanje je suprotno od približavanja – prvo se prikazuju detalji a onda prostor. U perciptivnom smislu radi se o dinamickom efektu fi skoka po osi objektiva.
Važno je pomenuti da glava covjeka ili životinje pred gledaocima na ekranu uvijek gradi jednu nevidljivu liniju, osu akcije, koja je produžetak pogleda i dijeli tijelo na dvije simetricne polovine.
Pravac pogleda na ekranu ne smije da se mijenja iz kadra u kadar proizvoljnim položajem kamere. Kamera uvijek treba da snima s jedne strane ove linije (lijeve ili desne) kako bi u susjednim kadrovima pogled bio usmjeren u istom pravcu. Do promjene može doci unutar kadra a nikada u rezu izmedju dva kadra. Ovo je jedno od osnovnih pravila filmskog zanata i naziva se pravilo trideset stepeni buduci da položaj kamere u narednom kadtu ne smije biti veci od 30 stepeni ( u slucaju položaja kamere pod uglom vecim od 30 stepeni u odnosu na osu objektiva predhodnog kadra, pored promjene pozadine, mijenja se se pravac pogleda).
Priblidavanjem i udaljavanjem po osi snažno uspostavlja neprekidnost radnje, cjelovitost radnje, prostora i vremena.
OSA AKCIJE
Osa akcije je zamišljena linija ili ravan koja prolazi izemdu dva aktera, najcešce izmedu njihovih glava, produžava pravac pogleda jednog aktera ili njegov pravac kretanja. Naziva se još i linija interesovanja, linija radnje, linija pogleda ili rampa.
Svi polodaji kamere ili uglovi snimanja koji se nalaze s jedne strane ose akcije ili na zamišljenim tackama sferne površine polulopte (gornji i donji rakurs) dopunjavaju se do 179 stepeni i zovu se komplementarni uglovi snimanja.
OBJEKTIVNI UGAO
Objektivni ugao je položaj kamere u kome kadar izgleda kao da je viden ocima gledalaca.
SUBJEKTIVNI UGAO
Subjketivni uglovi snimanja kao položaj kamere nalaze se na samoj osi akcije koja je i osnovica trougla u cijim tjemenima su postavljene kamere jedna drugoj okrenute ledima. Kao uglovi snimanja nisu komplementarni jer se ne dopunju do 179 stepeni.
U procesu kadriranja subjektivni ugao je položaj kamere u kome kadar izgleda kao da je viden ocima aktera iz predhodnog ili narednog kadra subjektivno.
PRAVILO TROUGLA
Princip trozgla u procesu kadriranja je nacin postavljanja kamere u uglove zamišljenog trougla koji su medusobno komplementarni i dopunjuju se do 179 stepeni.
Akteri u pravolinijskom ili u položaju u obliku slova L, grade osu akcije koja je paralelna sa osnovicom zamidljenog trougla na cijim se tjemenima postavlja kamera.
Pravolinijska kompozicija dva aktera kadrira se pomocu pravila trougla na tri nacina:
spoljnim suprotnim uglovima ( suprotnim položajima kamere)
unutrašnjim suprotnim uglovima
paralelnim uglovima
PRAVILO TRECINE
U cilju stvaranja skladne kompozicije ekran se zamišljeno dijeli na tri jednaka dijela pomocu dvije vertikalne linije. Naglašena licnost treba da se nalazi u 2/3 površine ekrana a sporedna u 1/3.
Druga varijanta je korištenje srednje trecine ekrana za komponovanje glavnog aktera (okrenut licem) a sporedni se akter premješta s jedne na drugu stranu ekrana.
RAZLICIT BROJ
Postupak kadriranja dva ili više aktera kod koga se iz kadra u kadar mijenja broj istovremeno snimljenih aktera.
STVARANJE PROSTORA
Kadar snimljen bilo kojom velicinom plana nikad ne predstavlja krajnju velicinu prostora. Poslije krupnog plana može doci još krupniji plan, poslije total, kadar sa još vecim prostorom. Prostor nikada ne može biti odreden samo jednim kadrom, potrebno ga je izraziti u više kadrova
MEĐUKADAR
Medukadar je vrsta umetnutog, obicno kraceg kadra koji za trenutak prekida akciju da bi dopunom, analogijom, poredenejm itd objasnio radnju i povezao je u logicnu cjelinu. Po karakteru može biti opisan i neutralan. Opisan medukadar obogacuje glavni tok radnje trenutno prikazujuci reakcije ucesnika stavrajuci iluziju kontinuirane radnje.
Neutralan medukadar se ne ukljucuje direktno u radnju vec svojim sadrdajem ravnopravno ucestvuje u gradenju montažne strukture.
REZ
Rez je iznenadan, trenutan, potpun i direktan prekid jednog kadra i isto takav pocetak slijedeceg. Kao mjesto spajanja kadrova rez nevidljiv prelaz, jer na projekciji traje svega pedeseti dio sekunde ali je vidljiv njegov efekt – direktno sastavljanje ili sukobljavanje dva kadra.
Rezovi sadrže specificni kretanje unaprijed imaju tendenciju ubrzavanja akcije.
Kada se pomocu rezova spajaju pokreti rez imzemdu kadrova istog objekta izvodi se po pravilu u toku pokreta.
Gladak rez doprinosi iluziji neprekidnosti radnje. Da bi se ovakvi rezovi obezbjedili potrebno je obezbjediti
- tehnicke uslove
- dramaturške uslove
Tehnicki uslovi su: kontinuitet pravca i brzine kretanja u kadru i kamere, postepena promjena velicine planova, upotreba komplementarnih uglova snimanja, pravilan raspored objekata snimanja po površini i dubini slike i kontinuitet osvjetljenja.
Dramaturpki uslovi su: nastavljanje zapocetog toka radnje iz kadra u kadar unutar jedne scene, prenošenje zvuka preko reza iz kadra u kadar.
KRETANJE KAMARE I MONTAŽA
Vožnja kamere (far) najbliža je vizualnoj percepciji stavrnosti dok panorama (švenk) i zumiranje objektivom djeluju neprirodno.
Pop pravilu kamera se uvijek krece prema nekom audio-vizualnom akcentu sadržaja.Pocetak i kraj su najcešce staticni kadrovi
Pokreti kamare moraju biti pažljivo odabrani a zatim montirani s namjerom stavranja specificnog doživljaja.
Da bi se postigao kontinuitet u montaži pokreti akmaere u susjednim kadrovima moraju biti istog pravca i brzine.
Ukršteni pravci pokreta nazivaju se montažne makaze.
ANALIZA
Sredstvo umjetnickog djelovanja u umjetnosti pokretnih slika jeste montaža koju omogucuje specificna analiza likovnog i dramskog sadržaja.
Suštinski metod – analiza, selekcija i kondenzacija.
Grifit je prvi usavršio univerzalni metod razlaganja i kondenzacije filmske price.
Americki redatelji su razvili vec u prvoj polovini 20.stolejca nacin da prikažu složene sadržaje snimajuci samo onaj trenutak bez kojeg bi oni izgubili svoj smisao. (amerikanizam)
Jedno od osnovnih pravila kadriranja u jednom istom prostoru jeste snimanje kadrova iz razlicitih tacaka posmatranja (uglova snimanja)
Cjelopkupna radnja jedne scene najcešce je rašclanjena na veliki broj veoma jednostavnih pokreta i radnji, a svaki od ovih dijelova cjeline snima se iz razlicitih uglova i planova.
Analiza je proces specificnog oslobadanja djelica vizualno-dinamicke energije izdvojenih iz cjeline dogadaja same realnosti koja se na ovaj nacin pretvara u stvaralacku interpretaciju autora.
OVERLAPING
Overlaping je djelimicno ponavljanje pokreta ( engl overlapping )
Overlaping nastaje kada se jedna akcija ili jednostavno kretanje djelimicno ponovi u jednom broju sukcesivnih kadrova na jedan ritmican nacin.
Prvi put se pojavila u Ejzenštajnovoj Oklopnjaci potemkin
DUŽINA KADRA
Minimalno vrijeme koje je potrebno da bi gledalac percipirao sliku na ekranu jeste ono u trajanju dužine jedne do dvije slicice.
Kadar ne treba trajati ni predugo jer postaje monoton.
Smjenom kadrova pojacava se interesovanje gledalaca a održavanje i pojacavanje pažnje stvorice se montažnim ubrzanjem – kadrovi ce se rezati prije nego istekne optimalno vrijeme percepcije.
Postupak odredivanja dužine kadrova nije mehanicki vec spada u stavralacki proces montaže.
Kadrovi jednostavne kompozicije u krupnom planu ispunjeni jednostavnom radnjom brže se percipiraju od onih složenijih.
Odredivanje dužine kadra je stalno utvrdivanje mjesta na kome se režu. U montaži postoji tendencija da se kraci kadrovi gupišu u kontinuirane ritmicke nizove koji približno odgovaraju scenama ili sekvencama.. Isto je i s dužim kadrovima. Ponvljeni kadar mora biti kraci od dužine kada je prvi put bio montiran.
Montaža je veoma važna u stvaranju ritma – sporu radnju može ubrzati i obratno. U scenama koje želimo ubrzati treba koristiti što više medukadrova – kratkih krupnih planova. Ako se želi spor ritam kadrovi trebaju imati maksimalnu dužinu a montažna struktura da sadrži što manje medukadrova. Što je sadržina dinamcnija i plan širi kadar izgleda kraci i obratno.
Vrstu narativne montaže odreduje ideja, tema i sadržaj filma.
Postoje dva osnovna montažna stila koja se zasnivaju na dužinama kadrova:
spora montaža
brza montaža
U sporoj montaži kadrovi su dugi i sporo se smjenjuju a u brzoj su kratki i brzo se smjenjuju.
Duina kadra ovisi o:
sadržaju kadra
tempa glumacke igre
pokreta unutar kadra
subjektivnog ubrzanja/usporenja u sekvenci
dramske težine
broja krupnih planova - kadar može biti kraci
brzine pokreta kamere
rasporeda sekvenci
Dužini kadra odreduje autor i period stvaranja.
Prosjecna dužina kadra 5-8 sekundi Žan Lik Godar je u filmu do posljednjeg daha imao prosjecno trajanje kadra od 15 sek Hickok je u Konopcu imao svega 10 kadrov koji su trajali po 10 minuta.
Filmska naracija je postupak kadriranja, razlaganja stvarnosti na veci b roj sasatvnih dijelova (kadrova) organizovanih montažom kojom se omogucava logicko i jasno gradenje fabule.
Objektivna naracija je vrsta izlaganja sadržaja nekog dogadaja koji publici prenosi nevidljivi i sveznajuci autor pripovjedac.Gledaoci imaju utisak da sami prate dogadaj.
Subjektivna naracija je vrsta izlaganja u kojoj dogadaj publici prenosi vidljivi pripovjedac – glavni ili sporedni lik.
Kombinovana naracija je naizmjenicno mješanje objektivnog i subjektivnog nacina izlaganja sadržaja.
Prema nacinu snimanja i montiranja dogadaji se dijele na pet grupa:
dofadaj koji se pred kamerom neprekidno ponavlja na isti nacin – rad mašine, kucanje daktilografa i sl.
Dogadaj koji se ponavlja na slican nacin – ljudi ulaze u prodavnicu, automobili u saobracaju i sl.
Organizovani dogadaji – izvodenje naucnog eksperimenta
Ulovljen dogadaj – snimanje bez znanja ucesnika
Iznenadan dogadaj – snimanje bez pripreme ( snima se jedan a ulovi drugi dogadaj
Na montažu se mora misliti i prije samog snimanja – u trenutku pisanja scenarija ili knjige snimanja.
Analiza podrazumijeva kadriranje – razlaganje radnje na kadrove ( jedna scena u trjanju od 30 sec znaci da nam je potrebno 13,5 m 35mm trake ili 6 m 16mm trake ) kadrove treba isplanirati prilikom snimanja.
U montaži cemo izabrati samo dio kadra (montažni dio) a izbaciti suvišno.
Dio kadra je izabrani dio kadra koji ce se umontirati u scenu.
Kod filma se koristi snimanje jednom kamerom a kod tv simultano snimanje više kamera.
Stoga se kod snimanja filma prave pauze kad se kamera premješta.
Onako kako se montiraju kadrovi jedne scene montira se i citav film koji se satoji od scena i sekvenci.
Montaža je sastavljanje po odredenom redoslijedu odvojenih dijelova radnje u cjelovito filmsko djelo.
VRSTE MONTAŽE
linearna montaža
paralelna montaža
retrospektivna montaža
kreativna montaža
ostali oblici montaže
Linearna montaža
Linearna montaža je vrsta dramaturškog montažnog postupka proizašlog iz najjednostavnijeg filmskog oblika filmske naracije koja sadrži jedinstvo radnje a cesto i jedinstvo mjesta i vremena. Naziva se još i hronološka montaža – sadržaj filmske price izložen je linearno th hronološki. Linearna montaža prati tok dogadaja onako kako se dogodio. Radi kondenzacije narativnog sadržaja koristi se postupak elipticne montaže koji podrazumijeva eliminisanje dijelova radnje ali se ocuva hronološki tok.
Paralelna montaža
Paralelna montaža podrazumijeva naizmjenicno nizanje dva ili više tokova radnje. Ovi tokovi moraju biti uzrocno povezani, sastavni dijelovi jedne cjeline.
Oblik paralelizma je naizmjenicno nizanje prošlosti i sadadnjosti.
Retrospektivna montaža
Retrospektivna montaža podrazumijeva vracanje u prošlost jednog od junaka price ili njenog komentatora. Momenat prelaska u prošlost mora biti vidljiv – zatamnjenje ili odtamnejnej u sporom ritmu ( po 2 – 3 sec) . Može se koristiti i pretapanje. Retrospektivi predhodi usporenje radnje a krupni je plan veoma pogodan tza prelazak iz sadašnjeg u prošlo vrijeme.
Fleš-bek (flash back) je kratkotrajno ili višestruko vracanje u prošlost, kao prisjecanje aktera. Postiže se direktnim rezom koja spajaju dva vremena (dvije radnje).
Kat-bek ( cut back) je vrsta kadra kojim se vracamo u neposrednu prošlost tekuce scene postupkom paralelne montaže. To je potpuno isti kadar koji se dijeli na dva ili više dijelova koji ce se montirati ponavljajuci se u toku jedne scene. Ovi kadrovi mogu imati manje izmjene u velicini plana ili ugla snimanja
Fleš-forvard (flash forward) je specifican oblik vremenskog rasporedivanja sadržaja koji je suprotan fleš-beku i predstavlja skok u buducnost i prelazak u dogadaje koji predstoje
Kreativna montaža
Kreativna montaža je postupak spajanja kadrova kojim se predstavljaju filmski prostor i vrijeme cime se postiže utiska kontinuiranosti radnje koja se odigrava u specificnom prostoru i vremenu. Fizicle radnje koje treba da djeluju cjelovito u prostorno-vremenskom smislu grade se pomocu komplementarnih uglova snimanja, medukadrova i inserata, kadrova reakcija (posmatraci, nijemi svjedoci, detalji predmeta itd).
Ostali oblici montaže
-vertikalna montaža – originalan pojam Ejzenštajna – predstavlja kreativno podudaranje likovno-dinamickih komponenti slike kadra sa odgovarajucim zvukom u smislu kontrapunkta asocijativnog procesa
-montaža a posteriori – montaža materijala koji je sniman bez priprem, bez knjige snimanja
- montaža po obliku – povezivanje susjednih kadrova u kojima se objekti snimanja nalaze komponovani u istim dijelovima površine kadra ili u trenutku reza imaju slican likovni oblik i kompoziciju
-montaža po suštini – sažimanje nekog složenog dogadaja prikazivanjem fragmenata pri cemu se kadrovi kombinuju u jednu jedinstvenu ideju
- montaža u kameri – snimanje tacno po planu i redoslijedu
-gruba montaža – radi se po odmah po okoncanju snimanja – uspostavljanje kontinuiteta
-fina montaža – završni postupak u montaži
SCENA
Scena je narativna cjelina sastavljena od najmanje dva kadra a cešce od više kadrova u kojoj je postignut kontinuitet radnje, prostora i vreman.
Scena je važan dio scenarija – to je dramski blok radnje – ona ob avještava gledaoca šta se to dešava (radnja) gdje (prostor) i kada (vrijeme).
Scena se sastoji od niza kadrova koji se nadovezuju jedan na drugog prema zakonim ajedinstva vremena, prostora i radnje.
Dvije ili više scena cine jednu sekvencu.
Po pravilu jedna scena ne može biti sastavljena od kadrova koji prikazjuju razlicit prostor jer je svaka promjena prostora prelazak na drugu scenu.
Kao dio narativne strukture scena ima pocetak, sredinu i kraj.
Scene mogu biti:
dijaloške
akcione
psihološke
Sekvenca
Glavno obilježje sekvence je dramaturška cjelovitost i ritmicka organizacija elemenata sadržaja. Može biti sastavljena od više kadrova ili scena .
Sekvencu karakteriše samo jedinstvo ideje ili raspoloženja a ne vremena i prostora.
Svaka je sekvenca sastavljena od više scena. Sekvence mogu biti:
uvodne
opisne
akcione
retrospektivne
zgusnute
dokumentarne
finalne
Znaci interpunckije
Znaci interpunkcije su sredstva za povezivanje ili razdvajanje vecih cjelina – scena i sekvenci. To su najcešce:
zatamnjenje
odtamnjenje
pretapanje
dvostruka ili višestruka ekspozicija
napliv
pretapanje
kompjutersko pretapanje itd
POSTUPCI U MONTAŽI
U umjetnostiu nema pravila pa ni u montaži. Medutim dosadašnja su iskustva pokazala da postoje neki postupci kojih se treba pridržavati. To su:
- postepen ali uocljiv prelaz s jednog na drugi plan
- podudarnost suprotnih pravaca pogleda u susjednim kadrovima
- podudarnost pravaca kretanja u susjednim kadrovima
- podudarnost u odnosu na pokrete kamere po pravcu i brzini
Pravilo 180 stepeni
Ako izmedu dva aktera povucemo zamišljenu liniju – osa akcije – svi položaji kamere moraju biti sa iste strane ove linije a njihovi komplementarni uglovi dopunjavace se do 179 stepeni
Pravilo 30 stepeni
Kada se snima kater u sceni obavezno je premještanje kamere u drugi položaj za oko 30 stepeni u odnosu na položaj u predhodnom kadru.
Ostala su pravila:
-ako akter a izade iz kadra nadesno treba u slijedecem kadru da ulazi s lijeve strane ako se pravac kretanja nastavlja
- sve vožnje i panoramski snimci kamere snimaju se i montiraju u istom pravcu i istom brzinom
- susjedni kadrovi snimaju se u razlicitim planovima i iz razlicitih uglova
- održavanje svjetlosnog kontinuiteta kadrova izuzev u slucaju željenog kontrasta
Aleksej Sokolov je predložio slijedece nacione montaže:
Montaža prema velicini plana
Montaža prema orijentaciji u prostoru
Montaža prema pravcu kretanja objekata u kadru
Montaža prema fazi kretanja objekta u kadru
Montaža prema kompoziciji slike kadra
Montaža prema svjetlosti
Montaža prema boji
Montaža prema osi objektiva
Montaža prema pravcu kretanja osnovne mase u kadru
Greške u montaži
vremenske – usljed nepravilnog redoslijeda kadrova, nekorištenja znakova interpunkcije, svjetlosne nepodudarnosti susjednih kadrova
prostorne – usljed nekorištenja orijentacionih opštih planova, usljed prevelike upotrebe krupnih planova, usljed nepravilnih pravaca pogleda aktera u kadrovima, nepravilnog kretanja kamere i objekta u kadru , usljed prevelike upotrebe istih ili slicnih planova
greške u ritmu – usljed nesklada izmedu ritma montaže i tempa sadržaja, usljed nesklada brzine pokreta kamere u susjednim kadrovima
|
razmjena filmova za stripove!
http://forum.stripovi.com/topic.asp?TOPIC_ID=45640
|
|
|
dosada
Advanced Member
Croatia
9033 Posts
Member since 13/05/2009 |
|
|
mr murdoc
Advanced Member
Switzerland
14557 Posts
Member since 02/01/2006 |
Posted - 29/01/2013 : 17:30:41
|
quote:
Originally posted by dosada
svima koji su pročital bi ubuduće trebalo bit jasno zakaj je teško konkretno prikazati koliko je neki film promašen po pitanju montaže. Montaža je proces i taj proces treba prepoznati da bi se moglo uočiti pogrješke...
Da, ali mnogi ne gledaju "tehnicku" stranu, mada znam da ona moze biti presudna i u puno slucajeva i jest.
Puno postera ovdje film gleda sa ocima i srcem, puno ih pod utjecajem trenda, puno ih je jednostavno previse zaokupirano da film pogledaju u "miru" ..
Ja recimo film posmatram kroz veliku opticku prizmu, ali ce na kraju ipak prevladati emocije..ili tek jedna scena koja ce za mene film uciniti dobrim..ili losim. |
“To live is the rarest thing in the world. Most people exist, that is all.”? Oscar Wilde |
 |
|
| |
Topic |
|
|
|
Montaža
