| Author |
 Topic  |
|
naker
Advanced Member
4937 Posts
Member since 05/06/2020 |
 Posted - 09/01/2025 : 22:23:33
|
Preobražaj - Franc Kafka
Mladi muškarac se jednog dana iznenadno transformiše u insektoliko stvorenje, na sveopšte gađenje njegove porodice koja ga iz straha zatvara u svojoj sobi koja mu postaje tamnica. Momak je pre preobražaja svojim radom finansijski izdržavao svoju porodicu, ali nakon što mu se fizički izgled izmenio on izaziva gađenje i članovi domaćinstva se otuđuju od njega. Jedino je njegova sestra voljna da mu ulazi u sobu i donosi hranu, ali vremenom i ona se distancira od njega. Kako je došlo do metamorfoze njegovog izgleda, tako je došlo i do metamorfoze ponašanja njegove porodice.
Klasična literatura čuvenog autora koji je poznat po tome što aktere svojih romana stavlja u apsurdne i nadrealne situacije. Delo veoma jednostavno u svojoj izradi, ali kompleksno i složeno za tumačenje. I dan danas postoje brojne teorije o tome šta ovo delo zapravo simboliše. Na prvi pogled deluje da se naziv romana odnosi na momka jer on je taj koji je fizički doživeo transformaciju, ali što više listate stranice shvatate da je njegova sestra kao sporedni lik postaje u suštini glavni lik jer i ona je ta koja se i fizički i psihički preobražava. Pretvara se iz devojčice u ženu, i njen odnos prema bratu se takođe iz korena menja. Po meni, mislim da je ključ razumevanja ovog dela ako bi se ono posmatralo iz ugla ako bi hipotetički postavili pitanje da li bi se išta promenilo u radnji da se muškarac nikada nije pretvorio u insektoliko stvorenje?
Kafkin klasik koji i dan danas tera na razmišljanje  |
 |
|
|
zeljko
Advanced Member
Bosnia and Herzegovina
17842 Posts
Member since 02/08/2002 |
|
|
naker
Advanced Member
4937 Posts
Member since 05/06/2020 |
Posted - 10/01/2025 : 21:24:09
|
| Proces je odlično štivo, nažalost ono što je za mnoge apsurdno u toj knjizi je svagdanja borba za nas Balkance jer ovde vladavina prava ne postoji. |
|
|
|
Shaner
Advanced Member
Croatia
7429 Posts
Member since 24/09/2012 |
|
|
jogurt
Junior Member
(6).jpg)
Serbia
446 Posts
Member since 23/01/2020 |
Posted - 10/01/2025 : 23:17:08
|
Ja čitao Ameriku, Proces i pripovetke. Naravno sve mi je bilo fenomenalno.
I od svega toga Amerika mi je najbolja od Kafke a i generalno mi je u samom vrhu :D |
Edited by - jogurt on 10/01/2025 23:17:36 |
|
|
|
zeljko
Advanced Member
Bosnia and Herzegovina
17842 Posts
Member since 02/08/2002 |
Posted - 10/01/2025 : 23:34:33
|
pročitao sam sve i od priča valja preobražaj a od "romana"
proces...amerika je duža jedna priča koja valja ali ameerika je smor kao i dvorac |
Utabanim stazama ocaja! |
|
|
|
ridiculus
Senior Member
1702 Posts
Member since 11/06/2008 |
Posted - 12/01/2025 : 12:16:47
|
Manje iskrenosti i više promišljanja! 
Kafka je XX vek u malom - najreprezentativniji pisac, ako hoćete da se tako izrazim. Na dobro ili zlo, tako je kako je.
Kod njega je sve fragmentarno, napušteno, prekinuto, nezavršeno, ili zapostavljeno. 
Faktičko pravo ga se manje tiče - to je Dickensov Bleak House, to što naker vidi u Procesu - stvar je u sumnjama i strahovima, u izolovanosti pojedinca od društva (i od sebe samog, u drugim pričama).
|
Thought's the slave of life, and life Time's fool. |
|
|
|
naker
Advanced Member
4937 Posts
Member since 05/06/2020 |
Posted - 14/01/2025 : 21:03:02
|
Novembar - Gistav Flober
Priča o mladom momku kojeg izjedaju ljubavni jadi. On želi ljubav, ali ne uspeva da dođe do nje pa duša počinje da mu pati. Vreme provodi u voajerizmu gde posmatra druge ljude, i često se prepušta maštanju gde mu lutaju misli. Prvo seksualno iskustvo doživi sa jednom starijom kurtizanom i ona mu se poveri i ispriča mu njenu životnu i ljubavnu priču. I ona kao i on ne može u ljubavi da pronađe ono što želi. U epilogu pratimo sad već starijeg muškarca koji ponovo pokušava da pronađu svoju nekadašnju kurtizanu ali ne uspeva. Novembar je godišnje doba kada pada kiša, lišće opada, zima dolazi, ljubav se gasi.
Kratak roman koji predstavlja prvo delo koje je Flober napisao kada je imao samo 20god. Mlad i previše neiskusan pisac i to se vidi. Pisano bez neke strukture, vidi se da je stavljao na papir prvo što mu padne na pamet. U pojedinim momentima piše besmislene i trivijalne stvari što zna biti iritantno. Najbolji deo knjižice je drugi deo kada iskusna kurtizana priča o svom neispunjenom ljubavnom životu. Iako je imala brojna seksualna iskustva nije uspela da pronađe sreću i ljubav. Neka seta i melanholija prožima njenu priču jer naslućuje da se završilo leto njenog života i da dolazi jesen.
Može Flober mnogo bolje od ovoga |
|
|
|
naker
Advanced Member
4937 Posts
Member since 05/06/2020 |
Posted - 20/01/2025 : 21:53:57
|
Put - Kormak Makarti
Otac i sin pokušavaju da prežive u postapokaliptičnom svetu gde je sva nada nestala. Sve je uništeno (flora i fauna, žitarice, ribe, životinje, insekti itd., požari divljaju, drveće se ruši, sivi pepeo sve pokriva). U ovom novom svetu vlada zakon jačeg, preživljaju jaki i snalažljivi. Ljudi se pretvaraju u životinje, spuštaju se ponovo na onaj najniži nivo gde je preživljavanje po svaki cenu jedino što je bitno. U nedostatku hrane kanibalizam je česta pojava, deca se smatraju delikatesom. Otac i sin hodaju putem i oni predstavljaju retku možda i jedinu nadu čovečanstva da u sebi još imaju sačuvano ono što je davno izgubljeno - ljudskost.
Generalno govoreći nisam fan kada se forma stavlja ispred sadržaja, ali Put je tip romana koji je izuzetak koji potvrđuje pravilo jer ovde forma jeste bitan doživljaj prilikom čitanja. Pisanje je svedeno, minimalističko, preovladava neki monotoni i depresivni ton, ne poštuju se neka osnovna pravila interpunkcije, dijalozi su prosti i svedeni, često se ni ne zna ko izgovara već ionako siromašne i kratke rečenice, preovlada neko sivilo gde je svaka nada umrla i to se vidi u načinu govora.
Film iz '09 odlično adaptirao knjigu gde su zadržane sve bitne stvari i umešno skinuta mračna siva i depresivna atmosfera iz knjige. Viggo-va naracija je monotona i depresivna kao i ton knjige. Pohvalno što su zadržane flešbek scene kada se otac priseća lepih i tužnih momenata sa svojom suprugom koja ih je napustila. Glumačka postava odlična, i zanimljivo da su za sporedne uloge uzeti poznati glumci (Sharlize Theron, Robert Duvall, Guy Pearce). Jedino je klinja problematičan jer mi izgleda previše lupaškasto i nisam ga tako zamišljao dok sam čitao knjigu. Mortensen izgleda mršavo u filmu, iako iz očiglednih razloga nije toliko mršav koliko bi trebao biti jer u knjizi su svi akteri mršavi kao da žive u koncentracionom logoru zbog nedostatka hrane. Strip je ovo najbolje ilustrovao u odnosu na knjigu i film. U filmu je malo izmenjen kraj gde je za mrvicu optimističniji od knjige.
Larcenet napravio strip po ovom delu. Vizuelno i grafički u potpunosti pogodio atmosferu iz knjige. Pohvalno što su akteri prikazani jako mršavi kao da su upravo pobegli iz Aušvica. Po ovoj stavci strip je superiorniji u odnosu na knjigu i film. Najveće odstupanje je što je Manu u potpunosti izbacio delove kada se otac priseća svoje žene, i ovaj deo priče je sveo na jednu jedinu scenu kada čovek čita pismo žene gde se ona oprošta od njega. Ovo je bitan deo priče i knjiga i film su ovo mnogo bolje prikazali.
Ne znam šta sam do sada čekao da iščitam ovaj čuveni roman. Odličan |
|
|
|
naker
Advanced Member
4937 Posts
Member since 05/06/2020 |
Posted - 27/01/2025 : 22:30:01
|
Madam Bovari - Gistav Flober
Lekar prostih životnih shvatanja ostaje bez supruge i dok je lečio jednog pacijenta upoznaje njegovu kćerku koja mu se svidi. Za nju je to bio prvi muškarac kojeg je imala priliku da bliže upozna i nedugo potom usledio je brak iako ona nije bila toliko sigurna da je zaljubljena. Ali verovala je da će tokom vremena uspeti da nauči da voli lekara i da će osetiti ljubav, ali kako godine prolaze ona se sve više razočara u svog supruga i njegov malograđanski pogled na život, njeno srce i duša žude za ljubavnom romansom kakva se viđa u ljubavnim romanima...
Klasična literatura, u momentu izlaska kontraverzna zbog sadržaja jer glavna protagonistkinja romana vara muža i ima ljubavnike što je za društvo tog vremena bilo nezamislivo. Madam Bovari je tragičan lik, arhetip praktički svakog ženskog lika u literaturi od momenta izlaska ovog romana pa na dalje. Žena koja ceni umetnost i lepotu, koja provodi vreme čitajući romane, ona je izgubljena u fantaziji gde slepo veruje da je moguće ostvariti romansu iz romana u stvarnom životu. Večito nezadovoljna i frustrirana jer suprug ne može da joj pruži ono što ište. Voli poeziju, muziku, slikarstvo, želi sladostrašće, lepe reči, ljubavna pisma i cveće. Iako ima dete, smatra da ne može da voli svoju kćerku jer nikada nije osećala ljubav prema mužu. Flober voli da piše romane gde se glavni lik muškarac zaljubljuje u stariju ženu. Ovo je radio i u romanima Novembar i Sentimentalno vaspitanje, a krije u sebi i ono autobiografsko jer Flober je u stvarnom životu bio zaljubljen u stariju ženu. Roman je klasična literatura i ima tragičan kraj.
Knjiga je de facto ljubavni roman i ne dotiče se neke šire slike francuskog društva kao što će Flober uraditi u svom kasnijem romanu Sentimentalno vaspitanje. Roman je poprilično sveden i jednostavan jer nikada ne izlazi iz okvira malog sela/gradića i žitelja tog mesta. Najvažniji atribut romana je način na koji je napisan. Roman je struktuiran tako da iako se zove po glavnom liku Madam Bovari se ne pojavljuje u prvih, kao i u poslednjih tridesetak stranica. Flober piše o jednostavnim stvarima, ali na složen način jer njegovo poznavanje gramatike i semantike je vrhunsko. Svaka rečenica je na mestu, fond reči koji koristi je hvale vredan, roman je pitak, dijalozi su odlični, kao i karakterizacija likova (posebno obratiti pažnju na evoluciju lika Apotekara). Mogu da razumem zašto mnogi smatraju da se Madam Bovari smatra za savršeno napisanim romanom. Flober je veliki znalac.
Iskreno nisam znao da je Tolstoj dobio inspiraciju da napiše Anu Karenjinu nakon što je iščitao Madam Bovari. Ovaj roman ne samo da je odlično napisan već je izvršio nemerljiv uticaj na svetsku književnost. Prust, Džojs, Kafka, Nabokov, sve su to bili učenici Flobera. Više mi se svidelo Sentimentalno vaspitanje zbog portreta francuskog društva tog vremena, u Madam Bovari to izostaje jer ovo je pre svega ljubavni roman, ali savršeno napisan. Madam Bovari diskutabilno jedna od najznačajnijih ženskih likova svetske književnosti
............
Prostodušno srce - Gistav Flober
Kratka novela koja se smatra duhovnim naslednikom i epilogom romana Madam Bovari. Kao glavni lik se pojavljuje Felisiti, koja je bila sluškinja Madam Bovari. Kao i u Madam Bovari, radnja je smeštena u Normandiji gde je Flober živeo. Priča o sluškinji koja je ceo život posvetila služeći svojoj Madam i njenoj deci. Njihova životna radost je i njena radost, njihova tuga je i njena tuga. Ona svoj život živi kroz život porodice kojoj služi. Vaistinu žena prostodušnog srca. Njeno ime Felisiti na francuskom znači sreća.
Kratko štivo koje se nadopunjuje sa Madam Bovari. Flober je veliki pisac |
|
|
|
Combatrock
Advanced Member
Serbia
4829 Posts
Member since 26/12/2009 |
Posted - 02/02/2025 : 15:18:16
|
Albert Speer Sjecanja iz Treceg Reicha,
Biblioteka Sjecanja - Otokar Kersovani Rijeka 1980.
Pere se. Pomalo se i kaje. Odgulio 20 godina.
Ima dosta ekonomske istorije sto generalno fali. |
sangue navajo |
|
|
|
zeljko
Advanced Member
Bosnia and Herzegovina
17842 Posts
Member since 02/08/2002 |
|
|
Combatrock
Advanced Member
Serbia
4829 Posts
Member since 26/12/2009 |
Posted - 04/02/2025 : 18:21:37
|
Cenjeni forumski sapatnicke u pravu ste.
Cela ta biblioteka je izabrana i odradjena sa puno paznje.
Preporucio bih i Milana Stojadinovica Ni rat ni pakt. |
sangue navajo |
|
|
|
zeljko
Advanced Member
Bosnia and Herzegovina
17842 Posts
Member since 02/08/2002 |
Posted - 04/02/2025 : 22:12:10
|
toliki je raritet da je nikad fizicki nisam vidio samo na slikama
kao ni solaris od kentuara npr
|
Utabanim stazama ocaja! |
|
|
|
Combatrock
Advanced Member
Serbia
4829 Posts
Member since 26/12/2009 |
|
|
Salkan
Average Member
Bosnia and Herzegovina
741 Posts
Member since 20/01/2021 |
Posted - 06/02/2025 : 21:21:18
|
Kamijev put se ne može okarakterisati kao pravolinijski.
A zašto "bijes" i "tuga" da budu riječi kojima bi se u najkraćem opisao ovaj veliki umjetnik, paćenik, oslobodilac i pjesnik? Možda bi trebalo krenuti ispočetka, kao što sam se ja usudio.
Iako je kratki, nazivni esej nastao još 1937, davno prije Stranca, Pada ili Kuge, na nagovor prijatelja i - čovjeka koji je stradao sa njim u saobraćajnoj nesreći, Michela Gallimarda, ponovo je štampan 1958.godine i satkan je od pet tekstova i podužim "predgovorom" (koji je više samokritika njegovog dotadašnjeg rada). Zbirka koju štampa Kontrast iz više razloga može poslužiti kao uvod u filozofiju Albera Kamija, jer na vrlo pitak i jednostavan način objašnjava polove koje njegova duša obilazi da bi se prosvijetlila, tj. njegovo biće da bi se pod velikim teretima življenja otisnulo u providnost.
Eseji su brižno i vrlo delikatno poredani, tako da čitaocu precizno dočaraju stanja u kojima se Kami nalazio; od haotičnih prisjećanja na djetinjstvo i siromaštvo, koje ga je (po meni) i načinilo jereznim i oblikovalo jedinstveni pogani yet pjesnički jezik - pa sve do lutanja po svijetu u potrazi za smirajem koji nije došao, onako kako ga je on tražio.
Ironija govori o starosti, pjeva o samoći koju ona donosi i neredima koje u univerzalnom Balansu proizvode ljudske slabosti i nesređene želje za životom protiv potrebe za smrću. O starici koja treba da umre i koja žudi za nečijom pažnjom i društvom, a koju ostavljaju da bi otišli u bioskop. O starcu koji luta ulicama svog grada da bi se pomirio sa svojim krajem, tamo gdje više nije bitan, jer ga nema ko slušati.
Između "da" i "ne" je najpotresnija ujedno i najznačajnija crtica iz života ovog nobelovca, akvarel pomiješanog sjećanja na turobne sličice djetinjstva sa miomirisima alžirskog Mediterana u jednoj usamljenoj noći, gdje on između prazne čaše i mrkih pogleda kafandžije doziva početak ljubavi prema majci. Prema majci, napaćenoj ženi koju je život toliko i tako užasno samljeo da je u očima njenog sina bila jedna koščata, prazna i bezlična sjena koja se nasadila na siromašnu stolicu u sredini siromašne sobice. Dok pokušava da prosudi da li je momenat kada se tih dana razboljela ustvari početak njegove iskrene ljubavi ispred poštovanja prema njoj, Kami se prisjeća banalnih detalja i posljednjih razgovora sa njom, godinama poslije, kada su uspijevali da progovore koju riječ:
"Kada ćeš mi opet doći?"
"Ali još nisam krenuo. Zašto to pitaš?"
"Čisto da nešto kažem".
Prolazi tramvaj. Pa automobil.
Smrt u duši je kratki esej o Kamijevom putovanju od Praga, preko Beča do Vićence; kada se srce otvori na najneočekivanijem mjestu, tamo gdje se radost življenja nudi krotko i skromno u širini pokockanih talijanskih ulica pokrivenih popodnevnim sjenama. Da li je to samo bila reakcija na još jedno suočavanje sa smrću u Pragu ili nešto drugo, ni on sam to ne otkriva, iako kaže da se u Vićencu ponovo vraćao da bi našao smiraje kao i prvi put.
Ljubav prema životu osvrt je na scenu iz pučke kafane u kojoj spoznaje intenzitet radosti i dodira proste duše sa životom. On kaže:
"Svjestan sam da griješim, da čovjek treba da sebi postavi granice. Pod tim uslovom se stvara. Ali nema granica za ljubav i šta mari što mi je stisak slab, ako mogu sve da obgrlim".
Naličje i lice kratka je priča/esej o jednoj neobičnoj, samotnoj ženi, koja nakon što naslijedi nešto novca od sestre, odluči kupiti sebi najljepšu grobnicu i redovno je obilaziti, čistiti i održavati, dok jedne nedjelje ne primjeti kako su prolaznici ostavili nešto cvijeća, pa shvati da su ti neznanci pomislili kako je već umrla.
Kami se dugo borio, sigurno čitav svoj život, da iskorijeni svoju ravnodušnost, kako je sam definiše, popuni prazninu koja mu je od djetinjstva tekla venama i pretvori je u providnost i sazna o radostima života. Ova zbirka eseja je idealan početak saznanja o ovom velikom umjetniku što je Čovjeku odredio mjesto između naličja i lica života
jer nema ljubavi prema životu bez očaja zbog života.
|
Škafiškafnjak |
Edited by - Salkan on 07/02/2025 05:31:11 |
|
|
|
Salkan
Average Member
Bosnia and Herzegovina
741 Posts
Member since 20/01/2021 |
Posted - 08/02/2025 : 16:07:50
|
Evo šta kaže Alber Kami u samom uvodu, kada objašnjava samoubistvo (misli, čovjeka, smisla i filozofije):
„Jedino ravnoteža očiglednog i lirskog može da omogući istovremen pristup i emocijama i jasnoći. U jednom predmetu, istovremeno tako skromnom i tako prepunom patetike, učena i klasična dijalektika, dakle, mora da ustupi mjesto jednom skromnijem duhovnom stavu, koji u isti mah proističe iz zdravog smisla i iz simpatije“.
E pa, pošto imam dozvolu, dozvolite da se obratim.
Generacije čiji su stavovi uveliko i umnogome vajani Kamijevom filozofijom apsurda su izrodile narednu generaciju – koja je zapela u limbu apsurda i osujećena je i osakaćenih udova, osuđena na parazitiranje kao vrhunac svoje ideje o postojanju i užitku i kao takva, očito, nema ni snage ni volje da se odupre galopirajućem napretku ljudske misli, pa samim tim se može definisati kao najjače i ujedno najbanalnije oružje vladajuće strukture, koja je umjesto „duhovnog skoka“ načinila „materijalistički skok“, iskoristila znanja koja posjeduje i lukavo ih i promišljeno upotrijebila da maltretira prirodnu hijerarhiju i izopači je u užas koji nam danas visi iznad glave. Prepoznajem, naime, bezličnost, zombifikaciju, odsustvo ideje i motiva upravo kod tih i takvih komada mesine koji nekontrolisano žive, troše zrak drugima i smetaju ovom svijetu da nastavi da se kreće. Oni nisu transportno sredstvo, oni su metastazirani tumor društva, jer su osuđeni da se ne pitaju, nego da izvršavaju naredbe Starijih – onih kojima je Apsurd, kao vrhunac iracionalnog, zamijenio pojam o svemogućem i milosnom Bogu, potkresao pozitivan aspekt potentnosti i gurnuo ih u moralnu provaliju onda kada su umjesto desno otišli lijevo. Prevedeno na naš jezik: da, to su oni koji nam yebu mater – da, i u Kamijevim naporima da ljude dobronamjerno usmjeri ka Sebi i Svojstvo prije Jedinstvenosti, oni su pronašli, ničim izazvani osim primarnim nagonom za preživljavanje među pametnijima, recept da unište sve pozitivno što je preostalo u nama.
Od primarne ideje da pronađem momenat u kojem su se Sartre i Camus razdvojili, pronašao sam rađanje ekstrema u egzistencijalističkoj filozofiji. Iako nastaje u isto vrijeme kad i Stranac, Mit o Sizifu kapitalno je djelo u formi sistematičnog eseja koje će vremenom postati i najznačajnija kritika iz pera Albera Kamija, a ujedno i najformalnije štivo koje predstavlja suštinu njegovog učenja. Važno je istaći vrijeme kada ono nastaje, 1942.godine, u jeku WWII, znači kada Camus ima 29 godina. Izrađeno je u cilju pažljivog praćenja rađanja ideje o Pobuni kao drugoj opciji shvatanja apsurdnosti, drugom rezultatu takvog rađanja i suprotnosti izvjesnog nakon saznanja: samoubistvu. Mit o Sizifu nije teško probavljiv u slučaju ikakvih prethodnih saznanja o egzistencijalizmu u filozofiji i književnosti, jer se u dubini ovog eseja nalazi osnova – a to je kritika rada nekih velikih imena poput Jaspersa, Kierkergaarda, Shestova, Platona, pa i Aristotela. Camus želi da učvrsti poziciju čovjeka ponovo rođenog, dovoljno svjesnog svojih besmislenih pokreta u metarelaciji sa ukupnošću i silinom neskladnog svemira. Tako i Sizifa, koja pričica zaključuje ovo izdanje Kontrasta, moramo sresti tek na kraju eseja, kao pokazni model osnove Kamijevog napora: trenutak kada Sizif gleda kako se objekat koji gura uzbrdo vrati nazad u početni položaj i opet odluči, svjestan svog besmisla, da ga pogura uzbrdo. Pronalazak smisla u svemu, svugdje i uvijek.
Tu sam gdje jesam, tavorim i sretan sam da koristim svaki trenutak svog limba u putovanju, pronalasku, istraživanju i otkrivanju novog i sakrivenog: tako skučen u birokratskom toru imam dovoljno vremena da uvijek razmišljam o ideji – da li je potrebno ići linijom većeg otpora, tj. je li ispravan put onaj koji prvo otkriva uzroke da bi pronašao lijek? Osobe u ljudskom obliku koje me okružuju na poslu u suštini mi pomažu svojim nehajem i nadobudnošću: nikad nisam pripadao grupaciji koja se ulizuje, nego onim malobrojnijim što uvijek glasno šire svoje ralje i vrište o nepravdama i greškama. Ne tražim veću platu, tražim razumijevanje i sagovornike, tražim one od kojih ću nešto naučiti, eto šta tražim, eto šta je moj cilj. Taj me metod dosad služio ispravno, jer je sinkronicitet iznad kauzalnosti odradio svoj posao i radi ga i dalje brižno i marljivo: ne prestajem da se iznenađujem kako uvijek nabasam na prava štiva, dovoljno i gradirano jaka, postepeno se uvodim u viši nivo svijesti, razlučujem misao, ideju, intenciju i kretnju i što je najbitnije – ne skrećem sa puta iskrenog i dobronamjernog traženja uzroka naše propasti.
A gdje si ti u svemu tome, Albere, htio bih da znam?
„Ljudi koji umiru od svoje sopstvene ruke slijede tako do kraja silazni put svojih osjećanja“.
„Dešava se da se dekor sruši. Ustajanje, tramvaj, četiri sata u kancelariji ili fabrici, obrok, tramvaj, četiri sata rada, obrok, san, pon-uto-sri-čet-pet-sub, sve u istom ritmu, ovaj se put najčešće lako slijedi. Ali jednog dana pojavljuje se ZAŠTO i sve započinje umorom u znaku čuđenja. ZAPOČINJE, a to je značajno (najznačajnije, zaista, op.a.). Umor se nalazi na kraju postupaka mahinalnog nesvjesnog života, ali upravo s njim i započinje kretanje svijesti“.
„...ipak dođe jedan dan kad čovjek utvrdi ili kaže da mu je 30 godina...on se istovremeno postavlja u odnos prema vremenu i zauzima u njemu svoje sopstveno mjesto...on pripada vremenu i zbog užasa koji ga obuzima, u vremenu prepoznaje svog najgoreg neprijatelja...sutra, on želi sutra! Iako bi cijelim svojim bićem morao to da odbije. Ta pobuna tijela, to je apsurd“.
„...kakve god bile igre riječi i logičke vratolomije, SHVATITI prije svega znači UJEDINITI. Duboka želja samog duha, i u njegovim najsavršenijim pokretima, pridružuje se nesvjesnom osjećanju čovjeka pred svojim svijetom: zahtjev je to za bliskošću, žeđ za jasnoćom, shvatiti svijet za jednog čovjeka znači svesti ga na ljudsku mjeru, potvrditi ga vlastitim pečatom...“
„...međutim, naše doba je svjedok ponovnog nastanka (ovih) paradoksalnih sistema koji se trude svom snagom da sapletu razum, kao da je on zaista uvijek išao samo naprijed. Ali to nije toliko dokaz djelotvornosti razuma koliko žilavosti njegovih nadanja. Na istorijskom planu, ova stalnost dva stava ilustruje suštinsku strast čovjeka, podvojenog između svog poziva ka jedinstvu i jasne vizije zidova koji ga stežu“.
O Kierkegaardu: „...osjećamo da se kroz cijelo ovo djelo (Strah i drhtanje, Brevijar i Dnevnik jednog zavodnika, op.a.), pojavljuje kao predosjećanje istovremeno kao i strepnja, jedina istina koja na kraju izbija i u njegovim posljednjim djelima (Kierkegaard takođe pravi „skok“). Hrišćanstvo, kojeg se u svom djetinjstvu tako plašio, vraća mu se konačno u svom najsurovijem obliku. Za njega, takođe, antonimija i paradoks postaju kriterijumi religioznog. Dakle, samo to što je učinilo da odbaci nadu u smisao i dubinu ovog života, donosi mu sada svoju istinu i svoju jasnoću. Hrišćanstvo, to je sablazan, i ono što mu Kiergegaard sasvim jednostavno zahtijeva jeste treća žrtva, koju je zahtijevao i DeLoyola, a to je žrtva koja Bogu najviše prija: žrtva intelekta...“
„...dajem sebi slobodu da egzistencijalni stav ovde nazovem filozofskim samoubistvom...ali ovo ne podrazumjeva i vrijednosni sud...za egzistencijaliste, negacija je njihov Bog. Sasvim precizno, taj bog opstaje samo osporavanjem ljudskog razuma. Ali, kao i samoubistva, i bogovi se mijenjaju sa ljudima. Postoji više načina da se skoči, suština je u „skoku“...“
O slobodi: „...a ko može da ostane rob bez revolucije i bez prezira? Kakva sloboda može da postoji, u punom smislu riječi, bez pouzdanja u vječnost?“
Po Kamiju, Pobuna je oporavak svjesnog čovjeka koji se suočava sa apsurdom, onom krajnom tačkom racionalnog, opisanoj kao zid(ovi). Ovaj esej najčešće je spočitavan zbog manjka logike, ali uzdizan zbog te slatke lirike koju Kami plete po bremenitim hipotezama i velikim riječima. Očigledno je da mu pjesničko umijeće služi kao vezivno tkivo u pletenju mreže svoje filozofije. Pametniji kažu da je faza filozofije apsurda samo uvod u značajniju, onu koja se tiče pobune, gdje čovjek nakon prihvatanja apsurdnosti svog postojanja mora ispraviti kičmu i rehabilitovati svoj razum kroz pobunjivanje iznad otpora. To ćemo vidjeti u narednoj komori, Pobunjenom čoveku, koji me čeka.
Vrlo je važno posmatrati ovaj esej iz prizme vremena nastanka. Početak II svjetskog rata, rušenje evropskih imperija, tanjušni glas o slobodi Crnog kontinenta – njegove lične otadžbine. Koliko bijesa i gnjeva viri između Kamijevih velikih riječi o pogrešnim nahođenjima Čovjeka tokom jednog življenja, mislim da je pitanje lične percepcije. Govorimo o genijalcu koji je istovremeno stvarao ogranak jedne filozofske misli, odvojio se od vrlo produktivne (egzistencijalne) škole i pisao novele koje će ostati klasici i bezvremenska vrijednost u svim umjetničkim aršinima. Govorimo o čovjeku čije je djelo izmanipulisano i izmaltretirano tokom decenija i decenija postratnog perioda, govorimo o načinu pronalaska Istine (koja nije univerzalna) u modusu koji priliči najpedantnijim analitičarima i o neprestanim lutanjima između tih svojih riječi. Od krvi i mesa, običan Alžirac, stranac u svakom gradu i svakom mjestu, potpuno otuđen od svjetine i osuđen da upozori na greške koje vode u propast i sam je postao sredstvo manipulacije i u određenom tonu mogu razumjeti i osjetiti gdje se Sartre okanio da ga koristi za svoje lične potrebe. To mora da je pitanje pobune i jedva čekam da je se dočepam.
S druge strane, postavlja se još veće pitanje, a vezano je direktno za Devetu umjetnost. Meni se recimo čini da su velika većina slice-of-life uradaka sa kraja XX i početka XXI zasnovani na filozofiji apsurda, gdje se heroji pronalaze u svakom pojedincu a pobjede ne prevazilaze njihove lične svjetove. Znači li to da smo svi mi ovdje povlašteni jer odrastosmo uz Bonelijanu, uz Bleka i Zagora, uz herojstvo, uz potpuno ispravno poimanje Dobrog i Lošeg, kao što je jasno da su ljudi prije nas tako bezobrazno i drsko koristili nepriznavanje Boga u socijalizmu, jer su znali da poslije njih mora doći generacija koja će pružiti otpor, pa da bi svojoj poluretardiranoj, nesposobnoj djeci obezbjedili funkcije i užitke, promovisali ih u „elitu“, morali su eliminisati nas, gurnuti nas u rov i okrenuti nas daleko od promišljanja, u svijet koji funkcioniše od 7-15h (fabrike, kancelarije, gubljenje vremena)? Jer siguran sam u jedno i za to mi je poslužio Alber Kami: nisam često ulazio u kuće i stanove svojih drugova u djetinjstvu. Oni iz uticajnijeg i bogatijeg sloja u svojim vitrinama imali su debele knjige sa lijepim uvezima. Sjećam se žutog dustjacketa Hegela, sjećam se Hemingveja, sjećam se Remarka i Sartra, sjećam se i Kamija. Jesu li ih čitali, roditelji mojih drugova? Znam da su ih dobijali preko sindikata, na rate, većini su služile kao ukras kada dođu gosti. Je li ih neko čitao i kasnije koristio ta znanja da nas pocijepa i uništi, pretvori u zombije, da se klanjamo njihovom polupismenom nakotu?
Ako je ovo istina makar i djelimično, sada znam zašto je Kami napustio komunističku partiju i potkresao sve veze sa njom: jer je znao kuda njihova izopačena ideja vodi. Filozofija apsurda koju promoviše samo je jedan kamičak u komplikovanom stremljenju ka odgovoru na Pitanje svih pitanja.
|
Škafiškafnjak |
|
|
|
Topic |
|
|
|
Knjige & co (popis recenzija u prvom postu)
